Mikel Begoña

Robinson Kursaalean

Daniel Defoek bere Robinson idatzi zuenean, ez zuen sekula pentsatuko bere liburua hainbat hizkuntzetara itzuliko zenik, ezta bere nobelak hainbeste egokipen eta hainbeste interpretazio eragingo zuenik ondorengo mendeetan. Daniel Defoeren liburua literaturaren historian ezinbesteko klasikoa aspaldi bihurtu zen.

Audio_placeholder

Robinson Kursaalean

Loading player...
Talaiatik Mikel Begoña
Talaiatik Mikel Begoña

Robinson Crusoeren berregokipenak ere kontaezinak dira. Julio Cortazarrek irratirako egin zuena aipatuko dugu adibidez. Hegazkinaren leihatilatik euren irlari begira daude Robinson eta Ostiral eta euren elkarrizketa umoretsuari, Cortazarrek hainbat tanta ironikoak erantsi zizkion. Euskal komikietara ere heldu dira Robinson Crusoeren adaptazioak. Chiqui de la Fuente ilustratzailea izan zen lehena Kriseilu argitaletxerako lanean. Asiskoren Eusklabo alaiak izan da sortu den azkena.

Jarraitu baino lehen, esan behar dugu komikien historian irlan dagoen naufragoarena berez genero propio bat izan dela. Naufrago luze eta eleganteenak irudikatu zituen egilea, Josep Coll bartzelonarra izan zen. Naufrago guztien aita dugu Coll. Ipurbeltz ozeanoan ere, Ruben Arozenak famatuak bihurtu zituen naufrago indiar parea, Triski eta Bi Luma. Arozena joan zitzaigun eta irla txikian geratu ziran Triski eta Bi Luma betirako. Eta aipatu gura neuke, labur bada ere, poesia gutxi eta giza-historia gordinetik elementu ugari dituen “Les esclaves oubliés de Tromelin”, 2015ean Dupuisek argitaratu zuen komikia, , gazteleraz iaz agertu zena. 1761ean gertatu zen benetako naufragio bat kontatzen da komikian. Beltz-tratularien ontzia hondoratu zen urte horretan eta esklabuak eta euren bahitzaile europarrak aurrez-aurre geratu ziran Indiako Ozeanoren erdian dagoen Tromelin izeneko uharte txiki eta mortuan.  Errealitateak fikzioa gainditu dezakeela garbi dago.

Eta gure irlara bueltatuz, Asiskoren eleberri grafikoa Cortazarren ildo satiriko beretik ekarri ditu eskutik Robinson eta Ostiral. Juan Fernández uhartea alde batera utzi eta gertuago dugun Intzura Handiko uhartean kokatu ditu Asiskok Defoeren pertsonaiak, eta irla txiki horretan ia kabitzen ez den parabola bat sortu du. Euskaldunak kolonizatutako herri bat omen gara, liburuko kontrazaleko hitzak erabiliz, errobintsonizatutako herri bat gara. Eta kasu honetan jekyll doktorea eta mr hyde-k bezala aurpegi biko pertsonaia da Asiskoren Robinsona. Bata frantsesa eta beste hispanoa.

Ia ez dugu astirik ez Kursaalen ospatu den Nazioarteko Komiki eta Manga Azoka hemen aipatzeko. Gaztelera hutsez sortu zen iaz jaialdia eta gaztelera hutsez garatu da azoka aurten ere. Zer esango dugu ba? Intzurako txabola laga, trepetak hartu eta Zurriola aldera aldatu dela Robinson. Bai,  Robinsonen bertsio hispanikoa asteburuan Donostian ikusi genuen, Kursaalean gora, Kursaalean behera.